‘ฟ้า’ เดิมทำอาชีพขายเครื่องสำอางขายตรงช่วงโควิด-19 ต้องตกงาน จึงหันมายึดอาชีพไรเดอร์ หลังทำอาชีพนี้มา 3ปีฟ้าได้เรียนรู้การเป็นไรเดอร์ ขณะทีเห็นการเปลี่ยนแปลงกลยุทธ์ของเจ้าของแอปฯต่างๆอย่างมากมาย ต่อไปนี้คือสิ่งที่ฟ้าเล่าให้ TWJA ฟัง
‘งานแบคงานคู่’กลยุทธ์เจ้าของแอปฯลดค่ารอบ
ฟ้า เล่าว่า ไรเดอร์จะตั้งเป้าจของตัวเอง เช่นฟ้าจะตั้งเป้าวันหนึ่งต้องได้หนึ่งพัน (ยังไม่หักต้นทุน) ช่วงแรกๆ ค่ารอบดี ก็ทำรอบไม่มาก แต่ช่วงหลังเจ้าของแอปพลิเคชั่นมีการปรับเปลี่ยนระบบ เช่น มี ‘งานคู่’(จับคู่ลูกค้าสองรายรับสองที่ส่งสองที่ในเส้นทางเวลาเดียวกัน) งานคู่นี้เป็นกลยุทธ์ของเจ้าของแอปในการลดค่ารอบไปในตัว โดยก่อนหน้าที่จะมีงานคู่ก่อนหน้านั้นเคยมี ‘งานแบค’มาก่อน (งานแบคคืองานเข้า 1 ตัวก่อนแล้วงานตัวที่สองตามมา) แต่ต่อมาไรเดอร์รู้ทันเลยปิดไม่รับตัวที่ 2 เจ้าของแอปจึงคิดระบบงานคู่มาแก้งานแบค ด้วยวิธีการของเจ้าของแอปฯทำให้จำเป็นต้องวิ่งรอบมากขึ้นส่งผลต่อความเสี่ยง
‘ช่วงแรกประมาณ20รอบก็ได้เงินพันนึงแต่ช่วงหลังๆต้องวิ่งมากกว่า 25 รอบขึ้นไป งานคู่เป็นวิธีเลี่ยงค่ารอบจากรอบละ40 ก็เหลือแค่คู่ละ 55 เพราะวิ่งรับส่งสองลูกค้าสองร้าน จากที่จะได้ 80 ถ้าเราปฎิเสธยกเลิกเยอะปัดเยอะก็จะมีมาตรการอื่นๆเข้ามาอีกคือการถูกแบน(ไม่ให้ทำงานกี่วัน) ถูกให้ออก การตั้งเปอร์เซนต์การยกเลิกที่สูงขึ้น กำหนดเกณฑ์ยกเลิกเหลือน้อยลงเช่นวันละหนึ่งถึงสองตัว กระทบกับการเลื่อนระดับชั้นที่สูงขึ้นได้ค่าตอบแทนที่สูงขึ้นบางครั้งหลายคนก็ถูกแบน
‘สมัครใหม่ 35 ไม่ใช่ 40ต่อรอบ’ ตั้ง level หักค่ารอบตั้งแต่เข้ามา
นอกจากเรื่องการออกวิธีการงานคู่งานแบคแล้วเจ้าของแอปฯยังมีกลยุทธ์การตั้งระดับ(level)กับไรเดอร์ด้วย ฟ้าเล่าว่า คนเข้าครั้งแรกจะเรียก ค่ารอบจะไม่ได้ 40 บาทจะได้แค่ 35 บาทโดยอ้างว่าเพิ่งเข้ามาถ้าวิ่งได้รอบครบตามจำนวนซึ่งกำหนดด้วยระยะทางเป็นตัวกำหนดจะได้ยกระดับขึ้นเป็นเป็นระดับสอง ซึ่งจะไม่ถูกหักค่ารอบได้ 40 บาท ถัดจากระดับสองจะเป็นระดับสาม จากเดิมหนึ่งอาทิตย์ระดับสามจะได้ incentive รายอาทิตย์ด้วยแต่ปัจจุบันไม่มีแล้ว เหลือเพียงยอดออเดอร์ที่จะได้รับสูงขึ้นในช่วงเทศกาล
‘ระดับแรก เหมือนวิน วิ่งอาหารด้วยวิ่งวินด้วย level ต่อไปวิ่งอาหารอย่างเดียว ปัญหาคือ เจ้าของแอปฯจะซ่อนกฎกติกาไว้จำนวนมาก ใครที่มือใหม่ก็จะตามไม่ทันไม่รู้ขยันวิ่งอย่างเดียวไม่ได้ บางคนขยันวิ่งแต่มีไปปัดเยอะยกเลิกเยอะก็โดนหักโดนแบนเพราะไม่รู้กฎกติกาหรืออ่านไม่ละเอียด’
อนาคตอาชีพไรเดอร์รายได้ไม่แน่นอนแต่ความเสี่ยงเพิ่มขึ้น
ท้ายที่สุดฟ้า บอกว่า จะทำไรเดอร์ถึงแค่สิ้นปีนี้ เพราะอาชีพนี้ปัจจุบันจะมีคนทำน้อยลงเรื่อยๆ เพราะ การบีบของเจ้าของแอปฯ ที่เคี่ยวมากขึ้น ขณะเดียวกันลูกค้าเริ่มออกมาใช้ชีวิตตามปกติ และคู่แข่งเจ้าของแอปก็เพิ่มมากขึ้นด้วย นอกจากนี้ ความเสี่ยงของไรเดอร์บนถนนคือเรื่องสำคัญตัวแองวิ่งทุกวันเห็นคนบาดเจ็บตายทุกวัน
‘ช่วงโควิดอาจจะดูบูมสำหรับอาชีพนี้แต่ตอนนี้ สถานการณ์เปลี่ยนไปแล้วกานโหยหาออกมาสู่สังคมพบปะเหมือนเดิมมากขึ้น ขณะที่คู่แข่งก็เพิ่มขึ้น ลูกค้าฉลาดในการเลือกแอปที่ให้โปรโมชั่นที่ดีกว่า’
ประวัติผู้เขียน
ดร.นันท์วิสิทธิ์(นิพนธ์)ตั้งแสงประทีป
ทำข่าวมาทั้งชีวิต สนใจวิถีชีวิตความเป็นไปของผู้คน ชุมชนและความเท่าเทียมในสังคม
ปัจจุบันเป็นคนเล่าเรื่องสารคดีข่าว Big story เป็นอาจารย์สอนหนังสือ
